Primo Shllaku

PEMA NË MES TË SHESHIT
Vera kishte qenë e thatë.Nuk mbahej mend qyshkur nuk kishte ra shi.Koha e mirë vazhdonte.Gjatë ditës ngrihej nji tymnajë prej pluhni që e pshtillte qytetin.Njerzia e ndiente me hundë e në gojë shijen e pluhnit.Por në mbrambje ata vazhdonin deri vonë shetitjen e tyne të përhershme në shetitoren e ngushtë që kufizohej në të dy krahët me ndërtesa e shtëpi të nji stili të parandejshëm.
Kishte hŷ tetori dhe mbramja kishte morrnica.Por rrallëkush veshte mangë të gjata.Ishte përhapë ideja se nuk duhej mendue fare për fundin e verës e fillimin e vjeshtës,se duheshin lanë në punë të vet me shkue sa të shkojnë,përndryshe gjithçka mund të ndërpritej befas e stina do të kthehej me tërbim në shtratin e vet të zakonshëm.
Atë mbramje askush nuk e priste prishjen e befasishme të motit.Njerzit po banin xhiron e fundit,bile shetitja tashti mbyllej edhe ma vonë,sepse,kushedi,mbrenda vetes secili kishte idenë se çdo mbramje mund të ishte mbramja e fundit për at sezon e mandej dimni,shiu,era e lagshtinat...
Nji shkulm i fortë ere hyni në krye të shetitores,u sul me furi nëpër tê,tue i turbullue shetitësit e asaj ore të vonë.Ajo erë e papritun mori para dhé,ranë,gjethë e mbeturina e fshikulloi me to trupa e ftyra njerzish.Burra e gra u kthyen në vend mbrapa-ktheu për me përmbajtë tërbimin e flokëve të krehun e të shtruem me fiksativë e brilantinë.Funda femnorë u shpërvolën nalt tue zbulue shalë e veshje të bardha intime. Plasën klithma,të qeshuna,por të gjitha kta të ndërpreme,të mbytuna. Grila e kapakë dritaresh u përplasën me kërcnim.
Kur kaloi shkulmi i erës,njerzit u ndalën në grupe për me u rregullue.Shkundnin dheun prej rrobesh,pshtynin për me heqë ranën e bazhgaret që u kishin hŷ në gojë e,me kujdes të veçantë,përpiqeshin të sillnin disi në formë flokët që me aq mund i kishin përpunue para se të delnin për shetitjen e tyne të mbramjes.Filluen të pyeteshin me njeni tjetrin se ç’ishte kjo,si kishte ardhë e cili mund të ishte vazhdimi.Por ajo furi ere nuk u përsërit.Hutimi qe aq i madh,sa njerzit e harruen drejtimin e lvizjes së tyne para ardhjes së erës dhe vazhduen ashtu si i kishte zanë ikja e saj.
Me thanë të vërtetën shetitja qe topitë.Shum prej tyne u futën në rrugicat që lidhen me shetitoren dhe u larguen.Por të tjerët nuk deshën t’ia dinë e vazhduen edhe ma.Por mbrenda tyne kjo erë e papritun e kishte tronditë knaqsinë e shetitjes e i kishte bâ me mendue se dalngadalë ata duhet të msoheshin me e lanë at zakon që e kishin marrë qysh atëherë që nuk mbahej mend se nuk kishte ra shi.
Gjindja filloi të rrallohej,por ajo që e kishte shkaktue at rrallim nuk po përsëritej.Ai shkulm ere u harrue shpejt,por në vetdijen e secilit atë natë qe strukë nji ankth i paspjegueshëm.
Krejt papritmas qielli u hap,nji vetimë e fortë me dritë lbyrëse e bani natën ditë.Pasoi sakaq prej fare afër nji shkreptimë e mpreftë dhe e rreptë prej atyne që duket se e çajnë njeriun përmidis me mish e me kocka.Mbas nji pushimi të shkurtë që e mpiksi ajrin dhe lvizjen e njerzve,kokrra të mdha shiu filluen me ra mbi trotuaret e pluhnosun.Ato u shpeshtuen e,mbrenda pak çastesh,nji tymnajë pluhni e uji të pluhnosun,u ngrit në naltsinë e njeriut.
Njerzit u strukën kush nën qemere dyersh,kush nën të futuna dyqanesh,kush nën streha,të tjerët ia dhanë vrapit për me i ikë batërdisë. Shiu u rreptsue,u trash.Vetimat e shkreptimat rrahnin shetitoren,pullazet e qytetin mbarë me zemrim të të pandigjuem.Sa çil-e-mbyll-sytë u sajuen rrké mbi asfaltin e shetitores që erdhën e u frynë deri sa sajuen nji lum që rridhte rrëmbyeshëm mes dy trotuareve.
Njerzit e strukun ishin lagë deri në palcë.Fjalët e tyne të thana me zana të naltë ndërpriteshin prej bubullimash e,kur vazhdonin mbas,dukeshin krejt pa kuptim.
Ishte e kjartë se ithtarët e xhirove të gjata të stinës verore ishin kapë si në kurthë prej asaj shtrëngate të papritun.Nji palë qortonin veten se nuk kishin ikë qysh me shkulmin e erës,nji palë ishin krenarë që e kishin jetue atë stinë shetitje deri në sekondin e fundit.Por,si për njenën palë,si për tjetrën tashma ishte e kjartë se atë natë e me at shi para sŷve të tyne e me ta si dëshmitarë kishte mbarue ajo verë e tejzgjatun e bashkë me të edhe shetitjet e gjata deri në orët e fundit të natës.
Tanë atë natë rrebeshi rrahu qytetin e sheshtë,përmbyti shtëpi,rroposi pullaze,theu pemë e pjergulla,shembi suvá.Të paka ishin ato shtëpi që i banë ballë furisë së shtrëngatës,të pakë tavanet që nuk tajitën.
Mëngjesi ishte i shurdhët.Shiu kishte pushue e temperatura kishte ra.Njerzit kishin veshë të tutlueme rrobat dimnore.Qyteti ishte i lagun deri në palcë.
* * *
Ata që dolën të parët në rrugë,qenë ata që dhanë lajmin. Shtrëngata e nji nate ma parë kishte rrzue pemën e madhe në sheshin kryesor të qytetit.Ajo pemë vigane që mbahej prej të gjithëve si emblema e qytetit,si simboli e pajtorja e tij,ishte rrzue e tashti dergjej sa gjanë gjatë.Trungu i saj i trashë e i rrumbullakët kishte zanë cep më cep sheshin.Qysh në fillim u mor me mend se ç’ngerç i llahtarshëm ishte për trafikun e qytetit ai drû vigan që e kishte nda sheshin përgjysmë.
Kur zbardhi drita e qyteti u zgjue,lajmi i rrzimit të pemës u përhap me shpejtsi.Edhe ata qytetarë që gjatë natës së maparshme kishin pasë damtime të pasunisë së tyne,kur morën vesht për pemën,i harruen të vetat.Rrzimi i asaj peme tinglloi në qytet si nji gjâ ogurzezë,paralajmim i nji të keqje ma të madhe e ma të papërballueshme.
Turma njerzish vinin palë e palë për me pa prej afër at vigan të shtrimë që deri nji ditë ma parë tundte në erë,nalt,fare nalt,ndoshta ma nalt se asnji prej ndërtesave të qytetit,degzat me gjethë të majës.Ku i afroheshin sheshit,atyne u binte menjiherë në sŷ mungesa e pemës. Pejzazhi tipik i qytetit dukej nji kartolinë e grisun.Vendin e pemës e kishte zanë nji boshllek qielli,nji kaltërsi e shpërlame.
Njeriu që formuloi përshtypjen e parë mbi atë pamje të re tha se sheshi pa pemën iu duk si jetim.Deri në mbramjen e asaj dite do të bâheshin shum karakterizime për sheshin jetim.Kjo prirje kaloi deri në mani,por duhet thanë se të gjitha përshtypjet ngërthenin njifarë shqetsimi e pamja paraqitej e shkallzueme simbas tana nuancave të së keqes.
Kur turma në shesh u rrit e murmuritja e saj vigane çatisej prej borive nevrike të makinave që kërkonin kalim,autoritetet vendore nuhatën se në qendër të qytetit kishte ndodhë diçka e pazakontë.I pari atje vrapoi kryetari i bashkisë bashkë me sekretarin e vet.Çanë turmën e u gjetën diku pranë pemës,te kati i dytë a i tretë i degëve të saj.Kryetari i bashkisë nuk e kuptoi atypëraty se përse turma nuk e kishte marrë rrzimin e asaj peme thjesht si rrzim,si rrzim prej shtrëngatës,prej moshës a diçka të tillë.Gjithsesi iu u duk pa shkak gjithë ai kallaballek e turmën e quejti grumbullim kureshtarësh.Dha nën zâ porosi që të sillej nji togë policësh,e cila do të shpërndante turmën dhe do të rivendoste trafikun.Por kur u kujtue se trafikun e pengonte pema,me zâ të naltë dha sëdyti porosi që të thirreshin ata të pyjores.
Mbas pak turmën e çau nji togë policësh,e cila i shtŷu sa mundi njerzit larg prej pemës.Rreth sa u përftue boshllek e raporti mes pemës së rrzueme e njeriut mori pak a shum vlerat e asaj kohe kur pema ishte në kambë e njerzit kaloni për nën tê.
Atëherë kryetarit të bashkisë iu duk se puna nuk ishte aq e thjeshtë sa i qe dukë kur kishte ardhë në fillim e,me nji dorë të shkujdesun,kishte prekë pemën,për t’i shkundë e fshî gishtat me nji gjest po aq të shkujdesun e të panevojshëm.Iu duk se porosia për me lajmue pyjoren kishte qenë e ngutun.U përkul në veshin e sekretarit për ta pyetë nëse e kishte përcjellë porosinë e ai iu përgjigj me zell se po.Kryetarit të bashkisë ketë herë s’i pëlqeu zelli i vartësit të vet.Ai po kundronte at trup çuditnisht të lmuet e me rrudha të rregullta rreth degzimeve,tamam siç ndodh me lkurën e gjallë njerzore rreth artikulacioneve.Nji degë e trashë që pesha e pemës e kishte zanë nën vete,ishte shqye e têjzat e kputuna të drunit të ri dukeshin si gjurmë e nji klithme,kurse langu i trashë i lkurës së dërmueme si lot i trashë.Ajo pemë shtrîhej atje me të tanë shêjat se ishte gjallë,me lkurën e hintë,përmes së cilës dallohej kjartë nji masë e tulët e e gjelbër shum e gjallë,shum e freskët që,me rudhat e imta që sajonte, dukej sikur padiste ndonji fërgëllimë të ngathët.Ajo lmuetsi e habitshme e degëve,ajo rrumbullaksi i kujtonte padashje nji trup femnor të shtrimë e lakuriq atje para sŷve të nji turme kureshtare e cila dukej se nuk e kishte konsumue atë pamje të jashtzakonshme e priste sa të mërzitej e të tërhiqej tue e gogsitë atë ngjarje.
Përballë kryetarit të bashkisë turma u ça.Nji njeri me nji dosje që e mbante sipër krenave të turmës,po vinte në drejtim të pemës.
“Po patët thirrë pyjoren,unë s’kam ma vend ktu”,thrriste ai.
Ishte njeni prej historianëve ma në zâ të qytetit.Qe marrë nji jetë me studimin e monumenteve historikë e tashti po vraponte për t’u ndodhë në vendin e ngjarjes ma të re që kishte prishë rregullin e përditshëm të qytetit të sheshtë.
Policët s’e mbajtën.Kur u afrue pyeti nën zâ se si kishte ndodhë kjo gjâ.Askush s’i dha përgjigje.I ra përsëgjati pemës dhe e inspektoi në të dyja anët.Kur erdhi pranë autoriteteve,u tha se nuk i besohej që nji pemë kaq vigane të ishte rrzue prej nji shiu që në at qytet ishte nji gjâ kaq e zakonshme.
Shkoi te kryetari i bashkisë dhe i tha :
“Ti besoj e di se kjo pemë âsht ma e vjetër se vetë qyteti.E pati mbjellë simbas gojdhanës...”e filloi me tregue fakte e hamendje mbi nji kohë që as ai vetë nuk dinte me e shprehë me shifra.
Kryetari i bashkisë përherë e ma tepër po e ndiente se pozita e tij ishte shum ma e ngatrrueme se ç’mund të ishte në raste fatkeqsish natyrore,kur ai thirrej me marrë vendime të shpejta në dobi të qytetarëve. Ai po kuptonte se ajo pemë stërmadhe,kur ishte ende pingul,paskej qenë nji element i parandsi i qytetit të vet,nji send që s’lypte kujdes,as kurrfarë vemendje.Kurse tashti e shtrime mes sheshit,ngjante me përbindsh,me nji përbindsh familjar që,aq sa të prish punë,aq ke edhe ngurrim me e heqë qafe.Tashti ajo pemë i ngjante me shum sende njiherësh e kjo gjâ ia kishte turbullue vullnetin.
Papritmas i erdhi mendimi se ai nuk duhet të vendoste vetëm se si duhej të shkonte puna e ksaj peme.Menjiherë i tha sekretarit të lajmonte autoritete dhe njerz me peshë në jetën mendore të qytetit.
At çast nji burrë i gjatë me nji peliçe kaki iu afrue kryetarit.Përshndeti e foli shkurt :
“E pat edhe kjo.”
Kryetari e kishte marrë vendimin mbrenda vetes që pyjorja të mos përzihej në punët e pemës.
Pyeti pa u sjellë :
“Çfarë peme âsht kjo,inxhinier ?Si quhet,me nji fjalë ?”
Inxhinieri e shqyrtoi pemën,e preku,kputi gjeth prej nji bisku të njomë e tha :
“Caracë...fojletë...karabobe,ose siç i themi na ktu në qytet,kalibobë.”
Kryetari u përmend :
“Aha,po,kalibobë.”Dhe heshti.
Historiani ndodhej afër dhe e ndigjoi.
“Ç’randsi ka kjo ?Pema âsht ktu para qytetit,ka pa lindjen e rritjen e tij.Âsht dëshmitare okulare e shum ngjarjeve që kanë përcaktue fatin e ktij qyteti.Diku ka edhe plagë plumbash e predhash...qe diku ktu...”.Dhe u largue për t’i gjetë.
Nji grue prej nji shtëpie karshi kaloi pa u vû re kordonin e qetë të policëve dhe iu afrue kryetarit.
“Zotni kryetar,për hesapin tim u bâ shum mirë që u rrzue kjo kalibobë.Gjatë verës fmijët tanë hypnin për kokrra deri në majë të saj.Na bâhej gjaku ujë çdo vjetë kur i piqeshin kokrrat.Si majmunat kacavareshin deri në majë.Mblidheshim na gratë e shpijave përreth e fillonim vajin për fmijët e hypun në tê.”
Kryetari ishte i pavemendshëm.
“A e shef,zotni kryetar”vazhdoi grueja“atë të shkretin atje ?” Dhe tregoi turmën përballë.
Prej diku atje u shkput nji karrocë sakatësh që e ngiste nji burrë përmbi të pesëdhjetat.
Ai u afrue dhe kryetari e priti me kureshtje.
“Kam qenë dymbëdhjetë vjeç kur pata hypë në tê për kokrra.Më rrshqiti kamba dhe rashë.Theva shtyllën e kurrizit.Qysh atëherë jam i mbërthyem në ket arkivol me rrota.”Dhe rrahu me forcë pshtetset e karrocës.
Kryetari ndieu dhimbje.
Sakati vazhdoi :
“Mbas rrezikut tim im atë deshi me e pre,por u tut se nuk dinte se kah mund të rrzohej.”Dhe bani nji gjest nënshtrimi.
Sakati iu afrue pemës e me nji shkop e godiste butë,por jo pa inat.
“Hë,si po të duket ?”e pyeti historiani.
Sakati u ngërdhesh :
“Kur ishte në kambë,e mbaja mirë në mend vendin se prej ku kam ra.Kshtu të rrzueme,e kam të vshtirë.Mandej në atë kohë ka qenë ma e vogël,shum ma e vogël.Po të kisha ra tashti,me siguri do të kisha vdekë në vend.”
Sakati u largue tue e grahë karrocën me duer mbi rrotat e mdha.Inxhinieri i pyjores vazhdonte inspektimin e pemës.Me nji metër shirit maste perimetra e gjatsi.Herëmbashere i hidhte nga nji sŷ edhe kryetarit të bashkisë.Kur sŷtë e tyne u takuen,e pyeti.
“Hë,si thoni ?”Dhe bani me tehun e pllambës veprimin e sharrimit.
Kryetari largoi sŷtë e bani sikur nuk kuptoi.
“A âsht lajmue kryeqyteti ?pyeti historiani.“Kjo pemë âsht monument kulture...Nëmos...monument natyre po se po.”
Nga njena anë turma ishte e shqetsueme.Bori me tinguj nga ma të ndryshmit banin nji zallamahi që të acaronte nervat.
“Erdhi prefekti”,tha dikush.
Prefekti u afrue me nji çantë të hollë nën sqetull.
“Hë,ç’bëhet këtu?Është krijuar një rrëmujë e tmerrshme.”
Veshtroi kryetarin e bashkisë e i tha :
“Hiqeni,ç’e mbani këtë tabut !”
Kryetari luejti paksa prej vendit.Historiani liroi lehtë nyjen e kravatës.Sekretari veshtroi nën sŷ kryetarin.Inxhenieri i pyjores u afrue të merrte vesht se ç’po thuhej.
“Po, po, diçka do të bâjmë”, tha nëpër dhambë kryetari.
Deri në orën dhjetë të paradites aty u përshkuen pothuejse të gjithë autoritetet e qytetit.Turma u shpërnda dhe kordoni i policëve u hoq. Trafiku u devijue dhe pema e rrzueme u gjet në nji mjedis bosh edhe ma të madh.Njerzit tashti e kundronin në ecje e sipër,përveç,tek-tuk ndonji kalimtari të ngêshëm që ngulej në ndonji cep trotuari dhe vriste kohën tue u marrë me pemën.
Sa ma tepër kohë që kalonte e sa ma pak njerz kishte rreth vetes,aq ma tepër ajo pemë i përngjiste nji kufome të madhe a nji trupi që ngadalë po jepte shpirt mu në mes të qendrës së qytetit.
Shum njerz që në qytet ishin në gjendje me dhanë mendime të kuptueshme për shumicën,e lidhnin rrzimin e pemës me shpërthimin e shtrëngatës nji natë ma parë.Ata e kishin marrë jo si ngjarje,por si paralajmimi i ngjarjes.“E madhja vjen mbas”,deklaronin haptas.E thonin me njifarë knaqsie,të cilën as që banin ndonji përpjekje për ta mshefë,a thue se e keqja që paraflisnin do të godiste dikê tjetër e jo vetë ata. Kishte asish që kishin llapë kaq tepër qysh në mjes herët rreth asaj peme,saqë kishin bâ bê të randë që të mos e zenin ma me gojë.Por krejt pa dashje bisedat silleshin prap te pema dhe ata zêheshin tash e parë tue e shkelë betimin.


( vazhdon)

Kryetari i bashkisë ndêjti fare pak në zyrë.Si qytetar i parë i Qytetit të Kalibobës,ndiente njilloj si bashkëqytetasit e tij atë forcë cfilitëse që të mundon,kur ndodhesh para diçkaje,të cilën nuk di se si ta trajtosh.Nji fjalë goje kishte qenë ajo që kishte thanë prefekti:“atë tabut”.E kishte kollaj ai.I ardhun ishte.Ku i dinte ai shêjat e qytetit, shtyllat e qytetit,mendjen e tij.
Kah mesdita kishin ardhë te pema e rrinin tubë pa mundë me dalë në nji përfundim njerz që ishin yndyra mendore e qytetit.
Famulltari kishte shprehë haptas knaqsinë e vet se në rrzimin e saj ajo pemë nuk kishte shkaktue viktima.Kishte thanë se do të falnderonte Zotin në meshën e mbasdites.
Drejtori i muzeut kishte pranue pa rezerva randsinë e pemës gjallë,si dhe shêjtninë e saj të rrzueme,por kishte ngritë supet tue thanë se objekte me të tilla përmasa nuk mund të strehoheshin në mjediset e paka të muzeut.Dikush bile kishte pyetë nëse do të ishte kurrsesi e mundun me e ringritë edhe nji herë në kambë ashtu siç ishte,meqë rranjët ishin aty dhe gropa e hapun.Ky mendim ua kishte ngrofë zemrën shum dashamirësve të pemës,por specialistët e kishin hjedhë poshtë idenë me shkakun e mungesës së teknikës së përshtatshme për ngritjen e nji objekti sa kabá aq edhe të randë.
Ndërkaq rretheqark pemës u dukën njerz që i hidhnin asaj sŷ lakmiqarë.Me mend llogarisnin sa metër kub drû mund të delnin prej asaj,sa muej dimën mund të kaloheshin me ta e a ishte drû që e mbante zjarmin apo jo.Ata mbaheshin ende larg,mbanin në dorë ndonji bisk të thyem prej saj e silleshin poshtë e nalt me lvizje që mezi e mshefnin padurimin.
Aty nga dreka dolën në rrugë fmijët e shkollave.Orët e msimit ua kishin përndezë dëshirën për të shkue sa ma parë te sheshi e për ta kundrue me sŷtë e vet atë vigane të rrzueme,para se dikush ta hiqte prej andej.Kur erdhën fmijët,pema u rrethue si në mjes herët..Ata u lshuen mbi tê,i hypën trungut,kacavareshin,kalonin degë më degë me shkathtsi të shkujdesun.Kishte asish që u mburreshin shokëve tue u tregue bigzime degësh andej kah ana e majës,ku ata kishin mundë me u kacavarë gjatë verës që shkoi.Të tjerët,ma frikacakë e lladikë,hypnin me mundim, çoheshin në kambë tue u luhatë e,si tarzanë të turbullt,hapnin krahët me ndjenjën ngadhnjyese që,nëse nuk kishin mundë me iu kacavarë kur ajo ishte në kambë,të paktën tashti ata do të shkelnin në degët aq fort tunduese,të cilat shokët e tyne ma të shkathët e trima i mbrrinin me aq lehtsi e ata mbeteshin në tokë,të shamë e të turpnuem për ngathtsinë e vet.
Ndërkaq njeni prej shkollarëve gdhendi me brisk nji zemër të shporueme prej nji shigjete,dikush tjetër nistoret e emnit të vet.Tre fotografë po korrnin pare me polaroidet e tyne.
Burra të mdhej në moshë i afroheshin pemës,pshtesnin kambën mbi ndonji degë të trashë e merrnin poza prej njerzish të randsishëm,gati me thanë si prej njerzish që e kishin vû përfundi at vigan që s’e kishte pasë shokun për kah naltsia.
Skulptori,skulptor monumentesh publike,kishte orë të tana që po e studjonte prej afër trungun e pemës.Tundte kryet e thoshte me vete :
“Ah,sikur ta dija...”
Mandej drejtohej,çonte pantallonat e thoshte prap me vete :
“Çka me ditë ?Dreqi ngjitej deri në majë të saj për me i pa kto...”
Mandej prap shtonte:
“Dreqit i shkonte mendja se kjo pemë i kishte kto,se,për t’u ngjitë në tê,edhe i gjehej dermani...”
Kryetari i bashkisë e kishte pikasë skulptorin që nuk po i ndahej asaj peme.Diçka solidare e shtŷu t’i afrohej.
“Si thue,”i foli skulptorit“a s’mund të shkpusim...”
Kryetari u ndërpre.Fjala “shkpusim” që sapo kishte përdorë, nuk i pëlqeu.Mendoi pak.
“...të marrim nji copë”,vazhdoi ai“...nji fragment e ta ruejmë diku.Ku ?Ku di unë.Në zyrën time,për shembull.”
Skulptori qeshi.
“Eja të të tregoj diçka,kryetar.”
E kapi prej krahu dhe e çoi diku te degët e majës.
“E shef,”foli“Kpute ktu.E dallon se çfarë formash merr druni në ket vend ?Shife mirë.Prej ktu deri ktu.Të tjerat,leni.”
Skulptorit iu duk se kryetari po e ndiqte.
“Kta janë hipogastrat...ose barku,pjesa e barkut.E shef ketë birë.Kjo âsht kërthîza.Shif si ndahet trungu në dysh.Preke sa e lmuet.Tamam si kofshë femne.Oh,ç’mrekulli !Ky tors i përsosun Venusi varej kokëposhtë në ketë rrugë që unë përshkoj dhjetë herë në ditë.Por isha qorr,qorr dy sŷsh,se kisha ngut me shkue e me gdhendë gurë.E çfarë gurësh ?Gurë të ftoftë,gurë gri.Preke,preke,për kuriozitet.”
Kryetari i bashkisë u befasue.Diku ma poshtë,afër trungut qendror,ai kishte vû re vetë nji ngjashmëni të tillë.Degët atje ishin shum ma të trasha e atij i kishin sjellë ndër mend prehnin dhe kofshët e nji grueje të pjekun,e dhanë kjo shum mbi madhsinë natyrale.Kurse ky vend që po i tregonte skulptori,ishte saktsisht fragment i nji nudoje femnore,i nji vajze që sapo ka mbrritë plotninë e formave të saj fizike :barku petë, kofshët e lmueta e te mbushuna që hapeshin paksa anash.Kurse në dy anët e skajshme vazhdonte druni,nji drû që s’i përngjiste asgjâje përveç se vetes.
Megjithë përkimin e përshtypjeve të veta me ato të skulptorit,kryetarit iu prish qejfi që s’ishte ai që e kishte hetue atë ngjashmëni.Ai nuk e preku drunin siç po i lutej skulptori,por me sŷ e ndiente lmuetsinë e lkurës së pemës.Nën kostumin e tij blu prej stofe të ndritshme,lkura e tij provoi nji vetimë përqethje.
Mbas tyne po vinte nji grup tjetër.Ata po thonin me zâ të naltë se,pavarsisht se kjo gjâ nuk duhet të ndodhte,kjo pemë ishte bâ problem.Të gjithë pijanecët e pijetoreve rretheqark sheshit e kishin marrë ves e shurronin te trungu i saj.Ky bile,hamendsonin,ishte edhe shkaku i dobsimit e,ma vonë,i rrzimit të saj.
Kryetari u bashkue përsëri me kolegët e tij në trotuar. Skulptori po ua thoshte edhe të tjerëve zbulimin e vet.Të tjerët duket se i zbaviste përshkrimi i tij.
Dikush i tha kryetarit të bashkisë se qyteti do të nderohej fort sikur të shifej mnyra që kalibobës së rrzueme t’i bâhej njifarë funerali.
“Si ?”pyeti ai.
Atëherë filluen me i spjegue se ç’tingull pak a shum të kobshëm kishte pasë në qytet ramja e asaj peme,se psikja kolektive ishte e topitun nga parandjenja se diçka e keqe kishte për të ndodhë,diçka e paparashikueshme dhe e pashmangshme.
“Pse funeral ?”pyeti i habitun kryetari.
Ata i thanë se asgjâ nuk u dukej ma e përshtatshme si ceremoni.Dasëm,për shembull,nuk do të kishte kuptim.Dekorim,po prap, s’kishte sesi.
Kishin mendue që të shpallej monument natyre.Po si,kur ? Mbas vdekjes,kishin thanë.Kishin heqë dorë edhe prej ksaj ideje,sepse monumentët duhet të jenë diku e të palvizshëm..Kurse kjo pemë...
Kryetari kishte nisë me kuptue se të gjithë ishin dakord që ajo pemë të mos ikte ashtu,pa u nënvizue ky çast fundor i jetës së saj,por nga ana tjetër,e ndiente mirfilli se të gjithë ishin të nji mendje që ajo duhej largue,duhej heqë,duhej zhdukë...
“Po pse funeral ?”kishte pyetë përsëri kryetari i bashkisë së Qytetit të Kalibobës.
E ata i kishin thanë se kjo pemë ishte rrzue,kishte ra e,se kur diçka rrzohet,kur bie,nëmos atypëraty,të paktën pak ma vonë,âsht e pritshme që ajo diçka edhe mund të marrë fund,mund të vdesë.Dhe ia kishin thanë troç se simbas mendimit të tyne nji gjâ e tillë kishte ndodhë edhe me kalibobën e sheshit në mes të qytetit.
“Pse funeral ?”kishte pyetë për të tretën herë kryetari,i cili at çast ma fort se kurr kishte parasŷsh ngjashmëninë absolute të disa pjesëve të asaj peme me torse femnorë prej grueje të pjekun ose prej vajze që sapo e ka plotsue pjekuninë e trupit të vet.
E ata i kishin thanë se kur diçka vdes e mbaron,duhet medomos të shkojë në vorr,përndryshe kalbet,qelbet,prishet.Pra funeral i kishin sugjerue se funerali ka nji të mirë të madhe se,tue të nderue e të dhanë meritat,të përcjell...
“...të përcjell...”,kishte thanë kryetari i bashkisë e,nga mnyra sesi e kishte thanë,të gjithë e kishin kuptue se ai ma në fund kishte ra dakord.
Atëherë,paksi tinzash kryetarit,sekretari i tij kishte thirrë përsëri pyjoren,por ketë herë jo inxhinierin,por puntorët e veglat e tyne të punës.
Kah mbasdrekja ia behën puntorët e pyjores me motosegat e veta.Çeta e qytetarëve të vemendshëm që silleshin gjatë gjithë ditës andejpari,mori zemër.Se kah nxorën spata e sharra dore e ia filluen punës për hesap të vet tek degët e majës,ku landa ishte kinse ma e pavlerë.
Puntorët e pyjorës kapën trungun e trashë.Për dy orë trupi vigan i pemës ishte coptue e bâ rrafsh me tokën.Cilindra të mdhej prej druni rrokulliseshin e njerzia rrinte në ta si stola.
Kur erdhi kryetari i bashkisë,pamja kishte fillue me ndryshue.Pema që s’ishte ma në vendin ku ishte rritë,tashma nuk ishte as në vendin ku kishte ra.Përmes trupit të saj të premë kortarë-kortarë njerzit kalonin lirisht.Kureshtja e tyne kishte ra shum.Ai iu afrue vendit ku skulptori i kishte tregue zbulimin e vet.Por atje kishte hŷ spata e pjesët e atij trungu të magjishëm që ia kishte pezullue frymën e ia kishte prapsue vullnetin me marrë nji vendim,s’ishin tjetër veçse trungje të vegjël cilindrikë që ca kalamâj i çanin katërsh me spatë.
“Të mbarojë kjo histori”,tha me vete.
I rilindi ideja me pre nji rriskë prej drunit të asaj peme e me e mbajtë si relike a si kujtim në zyrën e vet.Iu duk se ishte i fundit që po lirohej prej idesë ndjellakeqe të asaj dite.Nuk deshi të mbetej kaq mbrapa e hoqi dorë nga kjo dëshirë.
Të nesërmen në mjes u ngrit me plan që të shkonte në kambë në zyrë e,me ket rast,të kalonte edhe nga sheshi.Mungesa e pemës në kambë i ra ma pak në sŷ.Kurse mungesa e pemës së rrzueme aspak.Dy fshesaxhij të bashkisë po mblidhnin grumbujt e fundit të tallashit që kishin lanë motosegat e pyjores,kurse nji i tretë hidhte ujë mbi asfalt me nji zorrë,e cila kishte kaq presion sa mezi e mbante në dorë.
Kambët e çuen te vendi ku qëndronte pema.I doli para nji gropë e thellë e e freskët,që iu duk si plagë.Ndieu frikë prej saj, i largoi sŷtë e,me nji piruetë të lehtë,u kthye e vazhdoi rrugën për në zyrë.
Ecte me përshtypjen se funerali kishte marrë fund,por gropa kishte mbetë e hapun

Shkodër,1997